(Pol Hoste, 6 mei 2008)
Gunther,
(Gisteren de tekst nog eens doorgemaild. Die zal je dus wel al hebben ontvangen.)
Ik vind dat het geheel best meevalt. Maar dat je er zelf nog allerlei opmerkingen over hebt, kan ik me best voorstellen. Ik hoop maar dat je dat niet wrevelig maakt.
En als iemand anders er mee aankomt, dat je dan niet zegt: ‘Ja, dat weet ik natuurlijk ook wel!’ Want dat is nu juist het ‘interessante’ aan ons werk, dat het nooit af is en toch af moet, dat het resultaat altijd een gedeeltelijk resultaat is en toch als een volledig resultaat wordt gepresenteerd.
Ik neem aan dat je één en ander nog doorneemt met Kris wat de typografie betreft.
Laat ik dat dus maar aan jou over. En aan Kris. Met heel veel dank aan Kris!
Wel heb ik de woordafbrekingen even overlopen en daar ontmoet de onschuldige lezer een paar gruwelijkheden. Zelfs twee hoerenjongen waar een oude letterzetter uit ons roemrijk Nationaal Typografisch Verleden van Antwerpen tot Dordrecht zich diep zou voor hebben geschaamd.
Los daarvan, ik bedoel los van wat de machine met jou heeft uitgehaald, moet je misschien toch nog even de principes bekijken van de vrije regelval. Ik ga nu niet zeggen dat je daar nooit ofte nimmer woorden kan splitsen, maar mij lijkt vrije regelval toch wel bedacht om woordafbrekingen te beperken en om woordgroepen (bijvoorbeeld lidwoord en substantief) samen te zetten ( dus niet ‘de’ nieuwe regel ‘man’. Maar, nieuwe regel ‘de man’)
Je moet misschien toch ook eens bekijken, Gunther, waar ik in de tekst cursief heb gebruikt. Dat signaleert - ten behoeve van de lezer - wat enigszins buiten het algemene register van het verhaal valt: een citaat, een muziekstuk, een slogan, een vers, een ready-made, een verwijzing.
Overloop de cursieven eens.
Ik zie het, je begint al te wringen op je stoel. Courage! We gaan er iets moois van maken!!
Dus in de volgorde waarin ik de pagina’s open. Troost je, het gaat bijna uitsluitend om woordafbrekingen.
Pagina setting 11
Hier heb je de afbreking ‘bes-cherming’ (moet ‘be-scherming’ zijn) maar het woord ‘bescherming’ kan in zijn geheel naar regel drie.
Of ‘land-schapsschilders’ niet kan, weet ik niet. Maar ook hier kan ‘landschapsschilders’ naar de derde regel.
En wat de tekstvierkantjes betreft zou ik hier een andere volgorde willen voorstellen.
Eerste vertikale kolom:
‘Op een plein enz.’
Daaronder
‘Komen straten enz.’
Daaronder
‘Dit kan het leven enz.’
Tweede vertikale kolom (die dus rechts naast de eerste staat)
‘Iemand tikt enz.’
Daaronder
‘Cijfers op een rij. Er valt enz.’
Daaronder
‘Oppervlakte, huurprijs, enz.’ (hier wordt ‘Cijfers op een rij’ geschrapt, dus uit de tekst verwijderd. De herhaling functioneert in deze schikking niet)
Daaronder
‘Men zegt enz.’
Derde vertikale kolom (rechts naast de tweede) (ik zou ze graag afgescheiden hebben van de beide andere kolommen door een dikkere vertikale lijn)
‘Het bergriviertje enz.’
Daaronder
‘- Moet men niet enz.’
Daaronder
‘- Water, vuur, enz.’
Pagina 12
In de tekst rechts zou ik ‘zeer’ naar de derde regel brengen. Die wordt dan ‘zeer eenvoudig is’.
Pagina 13
‘Oc-cident’ wordt ‘Occident’ en gaat naar de volgende regel.
(Eventueel schuift ‘zijn’ in de daarop volgende regel, daardoor naar de volgende regel)
Pagina 14
Ik vind niet dat je de zin ‘Is het dan niet zo dat men ten slotte sterft?’ (een herhaling van pagina 13) zo moet in het oog laten vallen.
(Het is bijna op te vatten als een waarschuwing voor (overdreven) alcolholverbruik)
Pagina 15
‘te’ van de eerste regel naar de tweede regel brengen ‘te blijven’.
‘fotograferen’ niet splitsen
‘omgev-ing’ is niet alleen verkeerd gesplitst (zou moeten zijn ‘omge-ving’) maar veroorzaakt ook een hoerenjong. Dus ‘omgeving’ naar de laatste regel brengen.
Pagina 17
‘vooroud-ers’ is een foutieve woordafbreking. ‘voor-ouders’ is beter.
‘dras-sige’ mag dan wel een correcte woordafbreking zijn, ‘drassige’ kan beter naar de laatste regel.
‘betekenis-sen’ Kan de ‘sen’ er niet bij?
Pagina 19
‘verbind-ingen’ is niet goed. ‘verbin-dingen’ is beter.
Pagina 2
‘winkelcen-trum’ ik zou het woord in zijn geheel op de vijfde regel laten staan.
‘bordkar-ton’ is een correcte woordafbreking maar veroorzaakt een volgden regel die er als volgt uitziet ‘ton tot tegen’. Breng ‘bordkarton naar die regel.
‘beschav-ing’ is een foutieve woordafbreking (moet zijn: ‘bescha-ving’) en veroorzaakt een hoerenjong. Corrigeren a.u.b.
Pagina 3
‘kam-ers’ foutieve woordafbreking. Moet zijn ‘ka-mers’.
Pagina 4
‘omgeko-men’ is een correcte woordafbreking. Misschien toch maar zo laten?
Pagina 6
‘tus-sen’ correct, maar ik zou niet afbreken. Breng ‘tussen’ naar de volgende regel.
Pagina 9 rechter tekstgedeelte
Ik zou ‘be’ toevoegen aan ‘gon’ tot ‘begon’
Ik zou ‘Ar’ toevoegen aan ‘beidersbeweging’ tot ‘Arbeidersbeweging’
Pagina 20
Vier woordafbrekingen waarvan ik enkel de derde zou behouden. De vierde ‘universal-isme’ moet zijn ‘universa-lisme’ denk ik.
Pagina 22
‘ge’ toevoegen aan ‘schiedenis’ tot ‘geschiedenis’.
Pagina 25
‘ge-maakt’ wordt ‘gemaakt’.
‘vak-bondsstrijd’ wordt ‘vakbondsstrijd’.
‘nation-aliteiten’ verkeerde woordafbreking (voor nationa-liteiten’) wordt ‘nationaliteiten’.
Pagina 26
‘verkeer-spaal’ ik begrijp die machine wel hoor, maar het is ‘verkeers-paal’
‘allerk-leinste’ begrijp ik al minder (ik begrijp ook niet alles) , ‘aller-kleinste’ dus. (Misschien is het wel een grapje, zoals ‘door-den-Kertje’?)
Pagina 27
‘voor-bijganger’ kan nog. Maar ‘levensbes’ gaat niet, al is het een mooi woord. Dus toch maar ‘levens-beschouwelijke’.
Pagina 29
‘oph-angen’ wordt ‘ophangen’ en gaat naar de volgende regel.
En in de rechter kolom zou ik ‘tradi-tie’ en ‘be-waard’ toch maar niet splitsen.
‘uggekeerd’ kan echter helemaal niet. Het is ‘te-rug’. Gooi de ‘ter’ maar naar de volgende regel. ‘teruggekeerd’ dus.
Pagina 30
Middenste kolom: ‘verklaringen’ in één woord.
Rechter kolom: ‘eer-bare’ kan.
Pagina 35
‘aantrekking-skracht’ wordt ‘aantrekkings-kracht’
‘huweli-jksreceptie’ wordt ‘huwelijksreceptie’ en gaat naar de volgende regel.
Pagina 36
‘inten-sieve’ kan, maar ‘intensieve’ op de volgende regel kan ook.
’10 Euro’ kan beter samen.
‘heb-ben’ is ongelukkig.
‘theedra-adjes’ zijn maar rare dingen. ‘thee-draadjes’ liever.
Het zal je zijn opgevallen: vijf regels eindigen met het woordje ‘de’
Pagina 37
Mij een raadsel waarom je beide zinnen in zo’n groot korps zet. Ik zou dat niet doen.
(Overigens doe je dat nergens.)
Voilà, dat was het zo’n beetje, Gunther. Misschien denk je nu wel dat heel die transitionaliteit voor mij alleen betekent dat ik op zoek was naar een project waar ik echt eens voluit kon gaan wat de transitie van de ene regel naar de andere betreft. Welnu, dit is dus niet zo.
De naarstigheid.
Hartelijke groet!
Pol
PS. Over transitionaliteit gesproken. Ze halen de plafonds van de zolderkamers hier naar beneden en straks gaat ook het dak eraf. De huisbaas zegt dat het daarna niet meer in mijn bed zal regenen. Daaruit leid ik af dat er dus nadien ook nog een nieuw dak op het huis komt. Gunther, wat denk jij?